Drage koleginice i kolege,
Dok pripremate svoje teme, evo predloga za inspirativno čitanje: esej Ervina Panofskog o „ideološkim prethodnicima Rols-Rojsovog hladnjaka“ iz 1963. godine (u prilogu).
Ernst Gombrih, još jedan istaknuti istoričar umetnosti, napisao je o ovom eseju Ervina Panofskog između ostalog sledeće:
...napisan je britkim i lucidnim jezikom koji je postao karakterističan za njegova (Panofskovljeva) predavanja i publikacije. (...) Hladnjak o kome je reč sastoji se od klasičnog „pročelja hrama“ nad kojim se nadnosi ženska figura u vetrom zatalasanoj draperiji. Možemo pretpostaviti da je vajar upamtio Paionisovu skulpturu Nike koja se u lepršavim naborima spušta na dorsko pročelje hrama u Olimpiji, ali Panofski traži njegove „ideološke prtehodnike“ u nacionalnom duhu -- Volksgeist -- Engleza. Iznenađeni, i to ne bez žaljenja, čitamo da Panofski nije odbacio rasijalizam (racialism) koji je toliko naškodio nemačkoj tradiciji. Tvrdi da u istoriji engleske umetnosti razlikuje „stalnu interakciju onoga što se naziva 'divljom keltskom maštom' s 'dubokim osećanjima i dobrim smislom nordijskih rasa'“. U skladu sa tim (i u skladu sa Hegelovom dijalektikom), Panofski engleskoj gotičkoj arhitekturi pripisuje tri važne inovacije koje predstavljaju dva suprotna principa: prvi predstavlja pobedu iracionalnog; drugi trijumf racionalnog; treći trijumf i jednog i drugog...
(E. H. Gombrich, Review of Panofsky, Three Essays on Style and Perspective as Symbolic Form, The New York Review of Books, February 15, 1996, pp.29-30, dostupno na: https://gombricharchive.files.wordpress.com/2011/04/showrev7.pdf)
